13 sep 23

Wat is separeren?

Af en toe is het nodig dat een patiënt in de tbs-kliniek in een aparte ruimte geplaatst moet worden. Vaak omdat de veiligheid niet meer gewaarborgd kan worden. Maar wat is separeren eigenlijk? En hoe wordt iemand gesepareerd? Dat leggen we uit in deze blog.

Wat is separeren?

Separeren is het afzonderen van een patiënt in een afgesloten en fysiek veilige ruimte. Het wordt toegepast wanneer een patiënt in ernstige mate zichzelf of anderen in gevaar brengt. Door het separeren is de kans vele malen kleiner dat de patiënt zichzelf of anderen verwondt.

Het separeren kan tegen de zin van een patiënt in zijn. Maar vaak gebeurt dit in overeenstemming met patiënten. Bijvoorbeeld als zij aanvoelen dat zij in een psychose dreigen te raken.            

Separeren gebeurt alleen in een crisissituatie.

Hoe ziet een separeerruimte eruit?

Een separeerruimte is een sobere ruimte met een bed en toilet. Er zijn zo min mogelijk spullen om de kans op gevaar zo klein mogelijk te houden.

De separeerruimte bevindt zich in een afgezonderd deel van een woonafdeling. In dit afgezonderde deel vind je een wasbak en douche. Hier kan de patiënt zich wassen, maar alleen als dit op een veilige manier kan.

In sommige separeerruimtes hangen camera’s, zodat als het nodig is de patiënt altijd in de gaten gehouden kan worden.

Hoe werkt separeren?

Separeren kan gebeuren in de volgende gevallen en alleen als afzondering op de eigen kamer niet voldoende is:

• In het belang van de orde en veiligheid in de kliniek
• Voor het voorkomen of opsporen van strafbare feiten
• Voor het tegengaan van gevaar voor vluchten
• Ter afwending van gevaar van ernstige schade aan de gezondheid van de patiënt.

De patiënt wordt in eerste instantie altijd gevraagd om vrijwillig mee te lopen naar de separeerruimte. Als de patiënt dit weigert, kan ervoor worden gekozen hem met zes medewerkers op een passende manier naar de separeerruimte te begeleiden.

De beslissing om te separeren wordt in de Van der Hoeven Kliniek altijd genomen door de Algemeen Coördinator. Hierover wordt de kliniekraad (dit is een adviesorgaan bestaande uit patiënten van iedere woonafdeling van de kliniek) geïnformeerd en als het nodig is om advies gevraagd. Zij kunnen adviseren over de wijze waarop een medepatiënt gesepareerd wordt.

Voorafgaand aan het separeren vindt een voorbespreking plaats, waarin onder andere wordt besproken:

• Wie het contact met de te separeren patiënt heeft
• Hoeveel tijd er voor elke stap genomen wordt
• Met hoeveel mensen er wordt gesepareerd

IBT-inzet

Het kan voorkomen dat een patiënt dusdanig gevaarlijk is dat separeren of verzorgen te riskant is zonder beschermende kleding. In dat geval wordt het Interne Bijstand Team (IBT) van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) ingeroepen. Hiervoor wordt ook gekozen als het zelf separeren zorgt voor een te beschadigde behandelrelatie tussen medewerkers en patiënt achteraf.

Als het noodzakelijk is, zet het IBT-team fysieke dwang toe. Zij handelen dan uiteraard vanuit vastgestelde richtlijnen en procedures.

Wat gebeurt er na het separeren?

Er wordt na het separeren een zogenaamd separeerbehandelingsplan opgesteld. Deze omschrijft:

• De reden van separatie
• Voorwaarden waarop het beëindigd kan worden
• Middelen om voorgaande te bereiken
• Praktische overwegingen zoals dieet, etc.

In de Van der Hoeven Kliniek zijn er dagelijks zeven vaste momenten waarop de patiënt verzorgd wordt en te eten krijgt.

Uitzonderingen

Naast de separeerruimte beschikken de klinieklocaties over zogenaamde comfortrooms. Deze ruimtes bieden een rustige omgeving voor als een patiënt angstig of onrustig is. Een patiënt kan zelf aangeven hiernaartoe te willen als hij merkt dat het even niet goed met hem gaat.

In ‘t kort

Een separeerruimte is een zwaar middel dat alleen in hoge uitzondering toegepast wordt. Bijvoorbeeld als de veiligheid niet meer gewaarborgd kan worden. Patiënten krijgen altijd de mogelijkheid om vrijwillig mee te lopen.