14 feb 17

Een traditie van onderzoek naar risicotaxatie

Risicotaxatie is al vijftien jaar een van de speerpunten van de afdeling onderzoek van de Forensische Zorgspecialisten, waartoe de Van der Hoeven Kliniek en De Waag behoren.

Onze doelstelling is om de meest accurate methoden te vinden voor identificatie van de belangrijkste risico- en beschermende factoren en de inschatting van het recidiverisico.

Zo hebben we verschillende risicotaxatie-instrumenten naar Nederland gehaald, vertaald en uitgebreid getest. Waar het nodig was, hebben we nieuwe instrumenten ontwikkeld. Deze worden inmiddels zowel nationaal als internationaal breed ingezet binnen de forensische zorg. Dynamische en doelgroepspecifieke risicotaxatie is essentieel voor accuraat risicomanagement en effectieve behandeling.

In Nederland veel gebruikte instrumenten, zowel voor het inschatten van geweldsrecidive (HCR-20, 1999; opvolger HCR-20^V3, 2013) als seksueel geweld (SVR-20, 2001; J-SOAP D, 2005, 2014; STATIC-STABLE-ACUTE, 2014) zijn mede door ons vertaald en geïmplementeerd. Daar waar nog lacunes werden gezien, werden door De Forensische Zorgspecialisten (DFZS) nieuwe en aanvullende instrumenten ontwikkeld: voor beschermende factoren (SAPROF, 2007, 2012), voor vrouwelijke patiënten (FAM, 2011, 2015), voor ambulante cliënten (RAF GGZ volwassenen, 2006, 2012), en voor jongeren (RAF GGZ jeugd, 2006, 2012; en SAPROF - Youth Version, 2014). Een aantal van deze instrumenten wordt inmiddels wereldwijd toegepast, zo zijn er vijftien vertalingen van de SAPROF en vijf van de FAM.

Binnen de afdeling onderzoek van DFZS wordt uitgebreid onderzoek verricht naar de psychometrische eigenschappen en klinische bruikbaarheid van al deze instrumenten. Zo verscheen in 2005 het proefschrift van hoofd onderzoek Vivienne de Vogel over de validatie van de HCR-20 voor de Nederlandse klinische praktijk. Afgelopen jaar rondden onderzoekers Michiel de Vries Robbé en Wineke Smid hun proefschriften af over respectievelijk de waarde van beschermende factoren binnen de risicotaxatie (SAPROF) en risicotaxatie bij zedendelinquenten. De voorspellende waarde voor (seksueel) geweldsrecidive van enerzijds de risicofactoren van de HCR-20, SVR-20 en STATIC-99R en anderzijds de beschermende factoren van de SAPROF bleek voor zowel gewelds- als zedendelinquenten goed te zijn. Daarnaast bleek risico én bescherming samen een nog betere voorspelling van het recidiverisico op te leveren. Bovendien werd aangetoond dat verandering op deze factoren tijdens behandeling voorspellend was voor het verminderen van recidive na de behandeling, een hoopgevend resultaat.

Momenteel doet promovenda Mara Eisenberg validatie-onderzoek naar risicotaxatie met de RAF GGZ volwassenen in de ambulante behandeling. Ook lopen er onderzoeken naar risicotaxatie bij zedendelinquenten met de STATIC-99R en de STABLE-2007 (Jan Willem van den Berg) en naar risicotaxatie bij vrouwen (onder andere de FAM, Vivienne de Vogel). Verder wordt er validatie-onderzoek gedaan naar de SAPROF-YV voor jeugd (Michiel de Vries Robbé). Dit vindt plaats zowel binnen de Justitiële Jeugd Inrichtingen als binnen de ambulante behandelpraktijk. Daarnaast vindt er onderzoek plaats naar korte termijn risicotaxatie (START, Eva de Spa), zelfbeoordeling van risicotaxatie door patiënten (Michiel de Vries Robbé), het opzetten en actueel houden van de landelijke databank risicotaxatie LDR-TBS (Eva de Spa) en risicotaxatie bij etnische minderheden (Nienke Verstegen).

Voor meer inhoudelijke informatie over de verschillende instrumenten klik hier voor een overzicht, of ga voor verdere informatie naar:

Website Van der Hoeven Kliniek: www.hoevenkliniek.nl

Website SAPROF: www.saprof.com

Website HCR-20: www.hcr-20.com

Website Geweld bij vrouwen: www.gewelddadigevrouwen.nl

Voor het downloaden van proefschriften:

Proefschrift Vivienne de Vogel: http://dare.uva.nl/document/13725

Proefschrift Michiel de Vries Robbé: http://www.saprof.com/content/2014/03/PhD-thesis-SAPROF

Proefschrift Wineke Smid: https://www.dropbox.com/sh/74rkxpr27xk859u/ysUqVOSenb

Voor het kosteloos downloaden van de HCR-20^V3 en de FAM handleiding:

FAM: http://www.gewelddadigevrouwen.nl/fam/

HCR-20^V3: http://www.forensischezorg.nl/kennis-delen/risicotaxatie-instrument-hcr-20v3-digitaal-beschikbaar

Trainingen in het gebruik van de verschillende instrumenten worden aangeboden via de RINO-groep: http://www.rinogroep.nl/categorie/63/Forensische-Academie.html