10 sep 21

Documentaire Echo: theater in de tbs

“Wie denkt dat de behandelaren tbs’ers op veilige afstand houden, heeft het mis. Er ontstaat juist vaak een close relatie tussen patiënt en hulpverlener waarin ook behandelaren zich van hun kwetsbare kanten laten zien.” Luke, groepsleider tbs-kliniek

Echo: theater in de tbs
Met Echo (86 min., VPRO) wil Kamerling de nauwe blik op tbs-patiënten en tbs-zorg, die gevoed wordt door doorgaans negatieve berichtgeving in de media, verbreden. Ze dompelde zich drie jaar onder in de Van der Hoeven Kliniek, waarin behandelaren nauw betrokken blijken bij patiënten die jarenlang toewerken naar een terugkeer naar de samenleving. Het resultaat is een ontwapenende film waarin buitenstaanders unieke toegang krijgen tot de tbs-samenleving; een wereld die zich veelal achter gesloten deuren afspeelt.

Echo en Narcissus
Aan de hand van het klassieke verhaal van Echo en Narcissus onderzoekt de filmmaker de relatie tussen tbs-patiënt en hulpverlener. In de beslotenheid van de tbs-kliniek voelen een seksuoloog, een sociotherapeut, een theaterdocent en een geestelijk verzorger mee met de hoge pieken en diepe dalen van vier patiënten. Het leven binnen de vier muren kent vooral uitersten: somberheid tegenover euforie, opgekropte woede tegenover kwetsbaarheid. Vroeg of laat brengt dit de medewerkers en patiënten dichter tot elkaar met een emotionele climax tot gevolg. In tegenstelling tot de patiënten kunnen de medewerkers daarna de poortjes uit lopen en thuis stoom afblazen. Toch blijven ze aangetrokken worden tot de rand van de afgrond, waar ze zelf ook eens hebben gestaan. Wie heeft wie eigenlijk harder nodig? En schuilt het beest niet in ieder mens?
 
Geestelijk verzorger Okke: “Het gevaar van de behandelaar is, dat het alleen de Echo is van de patiënt. En het gevaar van de patiënt is, dat het eigenlijk alleen de ander, de therapeut, kan gebruiken voor zichzelf. Wat je eigenlijk zou hopen, is op dat toneel wat de kliniek is, dat de Echo’s en de Narcissussen gaan begrijpen dat ze vastzitten in zichzelf.” 

Première Nederlands Filmfestival
Na een eerste vertoning op het Nederlands Film Festival zal Echo op verschillende plekken in Utrecht vertoond worden, gevolgd door nagesprekken met tbs’ers en behandelaren. Samen met het publiek gaan zij in gesprek over de vraag hoe tbs-patiënten succesvol kunnen resocialiseren. 

De documentaire Echo van regisseur Ingrid Kamerling gaat op 30 september in première op het Nederlands Film Festival en is ook te zien op 30 september om 17:30 uur in Kinepolis Jaarbeurs Utrecht en via het VOD platform van het NFF. Vlak na het NFF wordt de film uitgezonden door de VPRO. De film is onderdeel van de Gouden Kalf Competitie van het NFF, dat van 24 september t/m 2 oktober plaatsvindt. Regisseur Ingrid Kamerling maakte eerder indruk met documentaires Rusteloze Zielen – scènes uit de tbs (2020) en de prijswinnende films In het hoofd van mijn zusje (2016) en Geluiden voor Mazin (2012). Echo is een productie van Tangerine Tree in coproductie met de VPRO.