30 mei 24

Cijfers en Bijzonderheden 2023 TBS Nederland: stijging aantal tbs-patiënten zet door

In 2023 waren er gemiddeld 1.614 tbs-patiënten. In 2022 waren dat er nog 1.536. Daarmee zet de al sinds 2018 ingezette stijging door. Dit blijkt uit de jaarlijkse cijfers van TBS Nederland,  een samenwerking van de forensisch psychiatrische centra (fpc) en klinieken (fpk)  in Nederland. Vandaag is het rapport ‘Cijfers en Bijzonderheden 2023’ gepubliceerd. 

Vóór 2018 kwamen er ieder jaar ongeveer evenveel nieuwe tbs-patiënten bij. Sinds 2018 is dit aantal ieder jaar hoger geworden. In 2022 was er een piek te zien met 199 nieuwe patiënten. In 2023 lag het aantal nieuw ingestroomde patiënten op 159. Dat het instroomcijfer in 2023 lager ligt dan in 2022, heeft alles te maken met de druk op de capaciteit; de instroom wordt begrensd door de beschikbare capaciteit. Het afgelopen jaar was de druk op tbs-plaatsen dus onverminderd hoog. Om de druk wat van de ketel te halen bij het plaatsen, is in 2023 besloten om het aantal passanten (mensen die in een PI wachten op plaatsing in een tbs-kliniek) te laten oplopen. Dit aantal bedraagt nu ongeveer 180 (cijfer april 2024). 

Jasper Schetters, voorzitter inhoudelijk overleg TBS Nederland & directeur patiëntenzorg FPC de Kijvelanden kijkt met gemengde gevoelens naar hetgeen geconcludeerd kan worden uit het rapport: ‘Hoewel de cijfers laten zien dat tbs de samenleving veiliger maakt en dat het aantal onttrekkingen in verhouding tot het totaal aantal verlofbewegingen bijzonder laag is, zijn er de laatste jaren helaas ook zorgelijke ontwikkelingen die zich in 2023 hebben doorgezet. Het aantal tbs-opleggingen stijgt en het aantal plaatsen is beperkt. Daarnaast is er een tekort aan uitstroommogelijkheden binnen onder andere de reguliere GGZ en de Verstandelijk Gehandicapten (VG)-sector. Maar ook bijvoorbeeld de doorstroom naar de Langdurige Forensisch Psychiatrische Zorg (LFPZ) of de longcare stokt. Het vergroten van het maatschappelijk draagvlak door het belang van het tbs-systeem actief uit te blijven dragen is dan ook noodzakelijk om de uitdagingen waar de sector mee te maken heeft het hoofd kunnen bieden. Het afgelopen jaar zijn hierin grote stappen gezet, onder andere door mee te werken aan podcasts, documentaires en interviews en de start van de campagne ‘het gezicht van tbs’.’ 

Behandelduur en verlofbewegingen
De behandelduur (op basis van de mediaan) die in 2023 is vastgesteld, bedraagt 8,7 jaar. Dit is een landelijk cijfer dat jaarlijks wordt afgestemd met DJI. De behandelduur is met 0,7 jaar gedaald ten opzichte van de vorige meting die 9,4 jaar bedroeg.

In 2023 gingen tbs-patiënten in totaal 87.499 keer met verlof. Het aantal verloven per jaar verschilt. Dat komt omdat het aantal patiënten dat in de fase zit dat ze op verlof mogen, per jaar verschilt. Ook mag niet iedere patiënt even vaak op verlof. In 14 gevallen waren patiënten niet op tijd op de afgesproken plaats terug. Er waren in totaal 7 onttrekkingen tijdens een begeleid verlof. Het totaal aantal onttrekkingen is daarmee 0,02% van het aantal verloven. In 2023 waren er géén ontvluchtingen (patiënten die zonder toestemming het fpc of fpk hebben verlaten).

Dagelijks uitgedaagd
Ondanks het feit dat TBS Nederland zeer positieve cijfers kan overleggen, benadrukt Hyacinthe van Bussel (algemeen directeur Rooyse Wissel en voorzitter TBS Nederland) dat iedereen in de sector dagelijks te kampen heeft met uitdagingen: ‘We zijn met z’n allen werkzaam in een zeer boeiende sector. Een sector waarin we dagelijks uitgedaagd worden. Voldoende kwalitatief personeel, capaciteit en de in-, door- en uitstroom zijn jaarlijks terugkerende uitdagingen die wij met z’n allen, op vaak creatieve wijze, aangaan. Ik ben enorm trots op het werk dat verzet wordt in de sector en de passie die daarbij aan de dag gelegd wordt. En ik geef toe; het is lang niet altijd makkelijk. Maar de bevlogenheid waarmee mijn collega’s door het hele land blijven werken aan het veiliger maken van de maatschappij, daar zit de kracht van ons werk.’ 

Lees het volledige rapport op www.tbsnederland.nl/publicaties 

De Van der Hoeven Kliniek is een van de tbs-klinieken die aangesloten is bij TBS Nederland.